Osoba w gospodarstwie domowym ma mieć prawo do deputatu węglowego, jeżeli głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz pomieszczeń, trzon kuchenny, piec, kuchnia węglowa lub piec kaflowy opalany paliwami stałymi.

Ustawa o uprawnieniach węglowych uchwalona przez Sejm 22 lipca 2022 r. (obecnie została przekazana do dalszych prac legislacyjnych w Senacie) określa, że ogrzewanie węglowe musi być wpisane lub zadeklarowane w Centralnym Rejestrze Emisji dla budynków (CEEB). Tyle tylko, że w samej deklaracji, która jest składana, wymienione są wszystkie rodzaje źródeł ciepła, które są zainstalowane w budynku. Takie przypadki, gdzie np. jest piec gazowy plus koza lub kocioł węglowy, wcale nie należą do rzadkości.

Najważniejszym problemem przy weryfikacji deklaracji klimatycznej jest to, że nie wiadomo, co jest głównym źródłem ogrzewania. Urzędnicy, którzy na co dzień zajmują się takimi zapisami, mówią, że nigdzie w deklaracji CEEB nie jest napisane, jakie źródło należy zadeklarować jako główne. Resort klimatu twierdzi, że przy wypełnianiu deklaracji trzeba będzie pod groźbą odpowiedzialności karnej zadeklarować, jakie źródło jest głównym źródłem. Tylko, że – jak mówią urzędnicy – możliwości weryfikacji są ograniczone. Już widać, że w Warszawie zaczęły się zgłaszać osoby, które… chcą skorygować swoje deklaracje i dopisać źródło węglowe.

Samorządowcy zwracali uwagę, że definicja gospodarstwa domowego w systemie dopłat jest nieprawidłowa, co może prowadzić do sytuacji, w których np. małżeństwo posiadające dwa domy w różnych gminach będzie składać dwa oddzielne wnioski. A jak wskazują samorządowcy, praktycznie nie ma mechanizmów weryfikacji, czy faktycznie chodzi o jedno, czy dwa gospodarstwa domowe.

Z tych powodów – ich zdaniem – system dopłat może okazać się w praktyce nieszczelny. Z pewnością będzie przez niektóre osoby nadużywany. Ze strony samorządów nie będzie możliwości formalnej weryfikacji czy kontroli, bo nie mają one takich uprawnień i środków finansowych, by to robić – mówi prezydent Ciechanowa. – Niewykluczone, że w Senacie mogą pojawić się jakieś poprawki uszczelniające, ale gdyby to było realne gminy musiałoby otrzymać uprawnienia i środki dodaje prezydent.

Ustawa uchwalona przez Izbę Gmin zakłada, że ​​każda osoba, której gospodarstwo domowe jest głównie ogrzewane węglem, może ubiegać się o kwotę 3000 zł. Aby rodzina mogła otrzymać te pieniądze, musi być w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB) lub złożyć wniosek o wpis do rejestru. Sama ustawa mówi, że liderzy społeczności, burmistrzowie i prezydenci miast weryfikują wnioski o wypłatę uprawnień do emisji dwutlenku węgla, „zwłaszcza” w zgłoszonym zakresie lub do pierwotnych źródeł ogrzewania. Problem zaczyna się, gdy doprowadzone jest więcej niż jedno źródło ciepła. Wtedy trudno powiedzieć, który z nich jest głównym.

Weryfikacja jest teoretycznie możliwa, ale proces ten jest pracochłonny i trudny do wykonania. Na przykład dotacja na wymianę „kopciuchów” jest weryfikowana przez urzędników. Musisz poprosić współlokatorów lub członków rodziny o zebranie rachunków za poprzedni rok. Następnie można je wykorzystać do porównania, ile ciepła wytworzył piec węglowy z tym, ile wytworzyły inne źródła energii. Niektórzy ludzie nie trzymają tych rachunków, co sprawia, że ​​porównanie jest problemem. Jest mało prawdopodobne, aby samorządy dbały o to, czy wniosek został opłacony. Dzieje się tak dlatego, że prawdopodobnie orzekają na korzyść wnioskodawcy, jeśli mogą ustalić, że wnioskodawca ogrzewał swoje mieszkanie. Dzieje się tak dlatego, że urząd wydaje tylko decyzję negatywną i prawdopodobnie zapłaci za wniosek, jeśli nie ma wątpliwości co do ważności wniosku.

Jeśli potrzebujesz pomocy w prawidłowym wypełnieniu deklaracji CEEB, możesz zadzwonić na infolinię pod kontakt ceeb. Infolinia oferuje pomoc w wypełnieniu tego formularza poprzez skontaktowanie z pracownikami Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w godzinach pracy urzędu.